महिला बचत गट कर्ज योजना (Women’s Self-Help Group Loan Scheme)
कास्तकार ग्रामीण निधी बँक लि. ही ग्रामीण आणि निमशहरी भागातील महिलांच्या सक्षमीकरणासाठी आणि त्यांना आर्थिकदृष्ट्या आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी कटिबद्ध आहे. याच उद्देशाने बँक महिला बचत गट कर्ज योजना (Women’s Self-Help Group – SHG Loan Scheme) घेऊन आली आहे. या योजनेद्वारे, बचत गटांना त्यांच्या सदस्यांच्या आर्थिक आणि सामाजिक विकासासाठी सहज आणि सोप्या पद्धतीने कर्ज उपलब्ध करून दिले जाते.
महिला बचत गट कर्ज योजनेचे उद्दिष्टे आणि फायदे
महिला बचत गट कर्ज योजनेची प्रमुख उद्दिष्टे आणि फायदे खालीलप्रमाणे आहेत:
उद्दिष्टे:
- ग्रामीण आणि निमशहरी भागातील महिलांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे.
- महिलांमध्ये बचतीची सवय लावणे आणि त्यांना एकत्र येऊन काम करण्यास प्रोत्साहन देणे.
- महिलांना छोटे उद्योग, कुटीर उद्योग, शेतीपूरक व्यवसाय किंवा इतर उत्पन्न-निर्मिती क्रिया सुरू करण्यासाठी किंवा त्यांचा विस्तार करण्यासाठी आर्थिक मदत करणे.
- महिलांना बँकेच्या मुख्य प्रवाहात आणणे आणि त्यांना औपचारिक आर्थिक सेवांचा लाभ घेण्यास सक्षम करणे.
- महिलांमध्ये नेतृत्व गुण आणि सामाजिक जबाबदारीची भावना विकसित करणे.
फायदे:
- सुलभ कर्ज उपलब्धता: बचत गटाच्या माध्यमातून कर्ज मिळण्याची प्रक्रिया सोपी असते, कारण वैयक्तिक उत्पन्नाचा पुरावा फारसा तपासला जात नाही. गटाची एकत्रित बचत आणि नियमितता महत्त्वाची असते.
- कमी व्याज दर: बचत गटांना सामान्यतः इतर व्यावसायिक कर्जांच्या तुलनेत कमी व्याज दराने कर्ज मिळते, ज्यामुळे कर्जाचा भार कमी होतो.
- तारणमुक्त कर्ज: काही विशिष्ट मर्यादेपर्यंत हे कर्ज तारणमुक्त (Unsecured) असू शकते, ज्यामुळे महिलांना कर्ज घेण्यासाठी कोणतीही मालमत्ता गहाण ठेवण्याची गरज नसते.
- लवचिक परतफेड पर्याय: बँकेच्या धोरणानुसार, कर्जाची परतफेड मासिक, त्रैमासिक किंवा वार्षिक हप्त्यांमध्ये गट करू शकतो.
- सामाजिक पाठबळ: बचत गट हा एक सामाजिक आधार गट म्हणून काम करतो, जिथे सदस्य एकमेकांना आर्थिक आणि भावनिक पाठबळ देतात. यामुळे कर्जाची परतफेड करण्याची जबाबदारी गट वाटून घेतो.
- व्यवसायाला प्रोत्साहन: महिलांना नवीन लघुउद्योग, हस्तकला व्यवसाय, शेतीपूरक व्यवसाय (उदा. भाजीपाला लागवड, पशुधन, दुग्धव्यवसाय) सुरू करण्यासाठी किंवा वाढवण्यासाठी प्रोत्साहन मिळते.
- बँकिंगशी ओळख: या योजनेमुळे महिलांना बँकिंग प्रक्रिया आणि आर्थिक व्यवस्थापनाची माहिती मिळते, ज्यामुळे त्यांची आर्थिक साक्षरता वाढते.
- शासकीय योजनांचा लाभ: अनेकदा बचत गटांना विविध शासकीय योजना आणि अनुदानाचा लाभ मिळण्यास मदत होते.
महिला बचत गट कर्ज योजना उघडण्याची प्रक्रिया काय आहे?
कास्तकार ग्रामीण निधी बँक लि. मध्ये महिला बचत गट कर्ज योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे:
1) बचत गट स्थापन करणे:
- प्रथम, किमान १० ते २० महिलांचा एक गट तयार करा (बँकेच्या नियमांनुसार सदस्य संख्या).
- गटातील सर्व सदस्यांनी एकमेकांना ओळखणे आणि समान आर्थिक व सामाजिक पार्श्वभूमीतून येणे महत्त्वाचे आहे.
- नियमित बैठका आयोजित करा आणि बचतीची सवय लावा (उदा. दर आठवड्याला किंवा महिन्याला ठराविक रक्कम जमा करणे).
- गटाचे नाव निश्चित करा, एक नेता (Leader) आणि सचिव (Secretary) निवडा.
- गटाचे एक बँक खाते (बचत खाते) उघडा.
2) बँकेला भेट द्या: तुमच्या जवळच्या कास्तकार ग्रामीण निधी बँक लि. शाखेला भेट द्या.
3) योजनेबद्दल माहिती मिळवा: बँकेच्या अधिकाऱ्यांकडून महिला बचत गट कर्ज योजनेबद्दल सविस्तर माहिती, पात्रता निकष, व्याज दर, परतफेड अटी आणि आवश्यक कागदपत्रे समजून घ्या.
4) बचत गटाची नोंदणी (असल्यास): काही बँका बचत गटाला शासकीय स्तरावर (उदा. जिल्हा ग्रामीण विकास यंत्रणा – DRDA) नोंदणीकृत असण्याची अट घालू शकतात.
5) कर्ज अर्ज भरा: बँकेने दिलेला कर्ज अर्ज गटाच्या नावाने भरा. यामध्ये गटाची माहिती, सदस्यांची माहिती, कर्जाचा उद्देश आणि अपेक्षित रक्कम यांचा तपशील असतो.
6) आवश्यक कागदपत्रे जोडा: अर्जासोबत आवश्यक कागदपत्रे जोडा. (कागदपत्रांची यादी खाली दिली आहे).
7) बँकेची पडताळणी: बँक तुमच्या बचत गटाची, त्यांच्या बचतीच्या नियमिततेची आणि आर्थिक शिस्तीची पडताळणी करेल. बँकेचे अधिकारी गटाच्या बैठकीला भेट देऊ शकतात.
8) कर्जाची मंजुरी: सर्व अटी व निकष पूर्ण झाल्यावर, बँक तुमच्या बचत गटासाठी कर्जाला मंजुरी देईल.
9) कर्ज वितरण: कर्ज मंजूर झाल्यावर, कर्जाची रक्कम गटाच्या बचत खात्यात जमा केली जाईल.
महिला बचत गट कर्ज योजनेसाठी आवश्यक कागदपत्रे
01) आधार कार्ड झेरॉक्स
02) Pan कार्ड झेरॉक्स
03) पासपोर्ट साइज् फोटो